Gimnastyka korekcyjna a wady stóp?

To niesamowite jak szybko rozwijają się nasze dzieci. Trudno się z tym nie zgodzić, gdyż organizm dziecka potrzebuje tylko roku, by przejść z pozycji leżenia na plecach do chodzenia. Zarówno w pozycji stojącej jak i podczas chodu kluczowym segmentem układu ruchu jest stopa. W przypadku dzieci mięśnie stopy z miesiąca na miesiąc wzmacniają się i budują stabilność tego ważnego ogniwa układu ruchu. Proces rozwoju układu ruchu jest bardzo ważny by zmniejszyć ryzyko powstania wady stóp.

Wady stóp o co chodzi?

W przypadku stóp jak i innych stawów kończyny dolnej bardzo ważna jest prawidłowa oś obciążenia kończyn dolnych. Przechodzi ona przez środek pachwiny, środek stawu kolanowego i pada w okolicach 3-4 palca stopy. Prawidłowa oś powinna się ukształtować w okolicy 5-6 roku życia. W młodszym wieku widzimy najpierw szpotawość (dziecko nie może złączyć kolan) oraz koślawość (kolana schodzą się nadmiernie do środka). Prawidłowa oś ma również ogromne znaczenie w przypadku budowy i funkcji stóp. Jeśli zauważysz u swojego dziecka, że linia ścięgna Achillesa (ścięgno widoczne z tyłu pięty) załamuje się w kierunku przyśrodkowym a brzeg przyśrodkowy stopy kładzie się nadmiernie na podłożu to najprawdopodobniej Twoje dziecko ma koślawość stóp. W takiej sytuacji niezbędna jest konsultacja z fizjoterapeutą zajmującym się wadami postawy.

Fot. Przykład koślawości stóp

Zerknij również na inny mój artykuł: Koślawość stóp (Płaskostopie) – objawy, przyczyny, rehabilitacja

Czym jest gimnastyka korekcyjna?

Jedną z propozycji dla dzieci w przypadku koślawości stóp jest znana od dawna gimnastyka korekcyjna. Termin ten, niektórym kojarzy się z udręką i męczeniem się podczas mozolnego wykonywania ćwiczeń, inni powiedzą, że była to po prostu dodatkowa lekcja wychowania fizycznego. Aktualnie gimnastyka korekcyjna dalej jest prowadzona w szkołach, a także w przedszkolach. Polega ona na zajęciach ruchowych, podczas których zwraca się szczególną uwagę na poprawę pracy mięśni odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowej postawy. Dotyczy to zarówno mięśni pleców, obręczy barkowej, obręczy biodrowej, stawów kolanowych oraz stawów stóp. Osoby, które prowadzą tego typu zajęcia powinny być do tego odpowiednio przygotowane. Zajmują się tym zazwyczaj fizjoterapeuci lub osoby po kierunkach wychowanie fizyczne lub pedagogika po zdobyciu dodatkowych kwalifikacji z zakresu gimnastyki korekcyjnej. Zajęcia te prowadzone są najczęściej w grupach wiekowych. Czas trwania zajęć wynosi najczęściej od 30 do 45 minut.

Fot. Przykładowe ćwiczenie stopy

Aby odpowiedzieć na pytanie co daje taka forma zajęć i czy jest to najlepszy sposób, aby pomóc Twojemu dziecku przenieśmy się na chwilę ze świata dzieci w świat dorosłych. Wyobraź sobie, że zależy Ci na wzmocnieniu mięśni brzucha oraz pośladków i chcesz zrobić to w bezpieczny sposób. Bezpieczny oznacza taki, aby nie przeciążać innych części ciała. Idziesz na zajęcia z jasnym celem, a osoba prowadząca proponuje Ci aerobik dla 10 osób. Podczas ćwiczeń czasem zerknie na Ciebie i podpowie jak masz ustawić daną część ciała, ale nie jest w stanie Cię skorygować i sprawdzić czy zrozumiałaś/eś, ponieważ jeszcze 9 innych osób ćwiczy.

Gdyby zajrzeć w myśli nauczyciela prowadzącego zajęcia gimnastyki korekcyjnej moglibyśmy usłyszeć: „aha, czyli grupa liczy dziesięcioro dzieci, każde dziecko ma inny problem…Basia ma odstające łopatki, Krzyś koślawość stóp…Kasia się garbi, a Jacek stawia stopy do środka, jednocześnie wszyscy chcą szaleć…. mam 30 minut, chce każdemu pomóc i nie zaszkodzić… co robić?” Decyzja jest jedna – ćwiczenia ogólnorozwojowe, prowadzone symetrycznie na każdą stronę i angażujące każdą część ciała, tak by każdemu troszkę pomóc a nie zaszkodzić.

Czy warto posłać dziecko na gimnastykę korekcyjną?

Ćwiczenia ogólnorozwojowe podczas gimnastyki korekcyjnej prowadzone w sposób rozsądny i profesjonalny nie są złe. Tak jak w aerobiku w przypadku zajęć dla dzieci z koślawością stóp mogą one wpływać na poprawę równowagi i koordynacji całego ciała. Prowadzone w ciekawy sposób mogą zachęcić Twoje dziecko do aktywności. Mogą być dodatkową formą ruchu i dowodem na to, że warto się ruszać, bo ruch to nie tylko zdrowie, ale także świetna zabawa. Mogą także zostać potraktowane, jako środek uzupełniający do już trwającej indywidualnej fizjoterapii. Jednak nie można ich traktować, jako główny sposób na korygowanie istniejących wad stóp!

Zerknij również na inny mój artykuł: Dziecko stawia stopy (nóżkę) do środka – przyczyny, rehabilitacja

W przypadku koślawego ustawienia stóp kluczem jest terapia indywidualna z fizjoterapeutą gdzie fizjoterapeuta może dopilnować precyzyjnych ćwiczeń, które wpłyną na poprawę osi stopy oraz aktywizację mięśni odpowiedzialnych za stabilizację całej kończyny dolnej. Dodatkowo terapeuta będzie wspierał dziecko w dążeniu do autokorekcji. Pokaże ćwiczenia do domu sprawdzi czy dziecko poprawnie je wykonuje oraz wprowadzi modyfikacji konieczne do uzyskania postępów w terapii. Systematyczna praca oraz zadania domowe, które zostają na bieżąco sprawdzane, dają najlepsze rezultaty.

Zajęcia gimnastyki korekcyjnej mogą dać mylne wrażenie, że dziecko jest w trakcie terapii, więc problem pracy nad wadami stóp jest rozwiązany, niestety w większości przypadków tak się nie dzieje. Warto uświadomić sobie, że o skuteczność terapii wad postawy (w tym wad stóp) decyduje kilka czynników:

Dobra diagnostyka
Duże wiedza specjalisty (znajomość objawów, przyczyn i strategii leczenia)
Indywidualna terapia (możliwość doboru precyzyjnych ćwiczeń i ich korekcji)
Współpraca i konsultacje zarówno z rodzicami jak i innymi specjalistami

Gimnastyka korekcyjna nie spełnia funkcji zawartej w swojej nazwie, a jedynie ma działanie wspomagające proces terapii indywidualnej z fizjoterapeutą. Oczywiście warto z niej korzystać bo to kolejna dawka ruchu oraz aktywność, którą możemy zakwalifikować do profilaktyki wad stóp i kręgosłupa.

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

Nie trać czasu na szukanie kliknij na link i przejdź od razu do mojego Sklepu

– W przypadku, gdy wada jest już utrwalona i doszło do trwałego rozciągnięcia torebki stawowej, więzadeł oraz deformacji stawu zasadne wydaje się stosowanie wkładek ortopedycznych. Wkładki ortopedyczne wpływają na prawidłowe obciążenie wszystkich stawów stopy. Noszenie wkładek pozwala na utrzymanie pozytywnych efektów ćwiczeń. W przypadku braku wkładek dziecko przez wiele godzin w ciągu dnia wraca do swojego schematu koślawości podczas stania i chodzenia. Wkładka musi być indywidualnie dobrana i dostosowana do odpowiedniej wady przez fizjoterapeutę lub podologa ortopedycznego. Noszenie wkładek nie zwalnia z ćwiczeń, lecz jest stosowane, jako uzupełnienie terapii. Korzystanie z zaopatrzenia ortopedycznego wymaga stałej czujności ważne jest stałe monitorowanie efektów leczenia.

– Do wzmacniania kończyn dolnych bardzo przydatne mogą być taśmy oraz piłki

– Do ćwiczeń równoważnych i treningu stabilności i prawidłowej osi pomocne będą poduszki sensoryczne oraz jeżyki sensoryczne

– Dla komfortu ćwiczeń zawsze warto pomyśleć o macie do ćwiczeń.